پنجمین نشست از سلسله نشستهای تخصصی در حوزه برنامهریزی و توسعه روستایی با موضوع «حکمروایی توسعه محلی در نظام برنامهریزی روستایی» در روز چهارشنبه مورخ 24 خرداد ماه 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی و با همکاری هسته توسعه روستایی دانشگاه تهران و با حضور اساتید و صاحبنظران حوزه برنامهریزی و توسعه روستایی به صورت حضوری و بر خط برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، در ابتدای این نشست فرهاد عزیزپور ضمن خوشآمدگویی به شرکت کنندگان در این نشست بر اهمیت توجه به مباحث توسعه روستایی و بالاخص مدیریت مطلوب نواحی روستایی تاکید نمود و گفت: حکمروایی زمانی میسر خواهد بود که بتوان از نقطه نظر و تجارب ارزنده تمامی افراد به نحو احسن استفاده نمود.
مهدی قربانی عضو هیات علمی و رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در پنجمین نشست از سلسله نشستهای تخصصی در حوزه برنامهریزی روستایی*، در خصوص حکمرانی آب و شبکههای اجتماعی به ارائه بحث پرداخت.
ایشان در ابتدا ضمن اشاره به اهمیت توجه به منابع طبیعی و بالاخص منابع آبی، گفت: بی توجهی به منابع طبیعی و آبی باعث بروز چالشهای اجتماعی و زیستی فراوانی در سطح جامعه شده است که نمود آن را در موضوع حق آبه هیرمند و ارس مشاهده میکنیم و عدم حکمرانی صحیح در این حوزه میتواند باعث بدتر شدن اوضاع و ایجاد تنشهای داخلی و بینالمللی شود.
ایشان همچنین یکی از چالشهای اساسی در حوزه حکمرانی آب را عدم تطبیق قوانین با وضع موجود دانست و افزود: عمده قوانین و مجازاتها معطوف به چهار دهه قبل میباشد و این عامل میتواند منجر به سواستفاده و برداشت بیرویه از منابع آبی و در نهایت وابستگی شود.
قربانی در بخش دیگر از صحبتهای خود به *ضرورت تعامل میان انسان و محیط و تابآوری در نظامهای اجتماعی-اکولوژیک اشاره کرد و اذعان داشت که حل چالشهای آبی و مدیریت حکمرانی جز با تعاملات اجتماعی و اقناعسازی ذینفعان میسر نخواهد بود.
قربانی در ادامه بر ضرورت سازگاری و ایجاد هماهنگی میان تمام ارگانهای دولتی و محلی تاکید کرد و نبود همافزایی بین سازمانی و جوامع محلی و عدم بهرهمندی از دیدگاهها و بنیانهای نظری در حوزه حکمرانی آب را به عنوان مهمترین چالش حال حاضر برشمرد و بیان داشت که لازمه حکمرانی، تسهیلگری و کاهش تعارضات است و این امر مستلزم نگاه شبکهای به مقولات مختلف است.
ایشان در پایان، به وجود ساختار حکمرانی چند سطحی مبتنی بر نگاه شبکهای و ایجاد سازگاری در همه مراحل اشاره کرد و افزود: بهرهمندی از سرمایههای اجتماعی و تعامل با ذینفعان به عنوان یک امر ضروری شناخته میشود و تحقق حکمرانی آب و روستایی باید با تجربه و مهارتآموزی بدست آید که متاسفانه کمتر به این موارد توجه میشود و این خود باعث عدم دستیابی به اهداف در حوزه منابع طبیعی و آبی خواهد شد.
در بخش دیگر این نشست، حسن افراخته عضو هیات علمی دانشکده جغرافیا دانشگاه خوارزمی تهران به بررسی چگونگی تحققپذیری حکمروایی محلی و توسعه در ایران پرداخت و گفت: حکمروایی محلی متاثر از حکمروایی ملی است و این پیوند ناگسستنی خواهد بود.
حسن افراخته در رابطه با سبک مدیریت دولتی به وجود چالشهایی از قبیل ضعف در انسجام گروهی، بیتوجهی به شایستهسالاری و وابستگی به نفت و عدم توجه به بخشهای تولیدی اشاره نمود.
ایشان در پایان، چالشهای آینده در حوزه حکمروایی و مدیریت بالاخص در مناطق روستایی را برشمرد و از سه چالش تغییرات اقلیمی، بی توجهی به انرژیهای پایدار و وابستگی صرف به منابع نفتی و روندهای جدید در هوش مصنوعی و اتوماسیون، به عنوان مهمترین چالشهای آتی یاد کرد و لازمه تحقق حکمروایی محلی را بهرهمندی از ظرفیتهای داخلی و بومیسازی الگوهای موفق خارجی دانست.