نشست برخط «بررسی درس آموخته های زلزله سال 1382 بم» در روز چهارشنبه مورخ 6 دی 1402 با حضور بیش از 400 نفر از مسئولان، اساتید و علاقه‌مندان به این حوزه به‌صورت حضوری و برخط برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، به مناسبت بیستمین سالروز زلزله بم و روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات سوانح طبیعی، چهل‌ودومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع «بررسی درس‌آموخته‌های زلزله سال 1382 بم» در روز چهارشنبه 6 دی 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد.
این نشست با سخنرانی مجید جودی معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و مدیرکل وقت بازسازی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سیامک زند رضوی استاد بازنشسته دانشگاه باهنر کرمان، شاهین فتحی مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان تهران و علی شفیعی فرماندار وقت بم در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار گردید.
شاهین فتحی مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان تهران در این نشست، به بیان تجارب و درس‌آموخته‌های زلزله بم با نگاه و رویکرد امدادگری پرداخت و تأکید کرد: زلزله بم به دلیل اهمیت آن یک نقطه عطف تاریخی در مدیریت بحران کشور محسوب می‌شود.
ایشان در ادامه، به تشریح چگونگی رخداد زلزله، نحوه اطلاع‌رسانی و شروع عملیات و اعزام تیم‌های امداد و نجات و اسکان اضطراری پرداخت.
فتحی افزود: در لحظات اولیه، جستجو و نجات و انتقال مجروحان توسط خود مردم بم انجام گردید. درس‌‌آموخته این اتفاق این است که آمادگی مردم برای مواجهه با شرایط بحرانی بسیار اهمیت دارد. آمادگی جامعه و مردم موجب کاهش تلفات خواهد شد و در این زمینه توجه به نقش آموزش بسیار ضروری است.
فتحی همچنین یکی از نقاط قوت امدادرسانی را نقش فرودگاه بم در انتقال مجروحان دانست که بسیار کارگشا بوده است. اما نحوه جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در بم نواقصی داشت که می‌بایست در وقایع بعدی مورد توجه قرار گیرد.
وی تأکید کرد: درس آموخته‌ها باید علمی و منطبق بر واقعیت‌ها باشد، نقش فرودگاه و نقش نیروهای نظامی باید بازتعریف و از این تجارب استفاده گردد. همچین باید نقش نیروهای خارجی در بم مورد بررسی قرار گیرد و نقش و اثربخشی آنها تعریف شود.
فتحی اظهار داشت: بالغ بر 16 هزار نیروی عملیاتی در منطقه برای امدادرسانی حضور داشتند. ما با یک پتانسیل عظیمی از دانشجویان و نیروهای متعهد مواجه بودیم و هنوز هستیم و باید با آموزش و آمادگی و برنامه‌ریزی از توان آنها بهترین بهره را ببریم.
تقسیم کار مناسب، مدیریت تیم‌های خارجی، پرهیز از هزینه‌های اغراق آمیز، اتکا به توان محلی، داشتن اطلاعات پایه، داشتن فرماندهی واحد و افزایش هماهنگی از دیگر درس‌آموخته‌های زلزله سال 1382 بم بود که توسط شاهین فتحی تشریح شد.
مجید جودی معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و مدیرکل وقت بازسازی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در این نشست اظهار داشت که میزان آوار برداری در شهرستان بم حجم بسیار زیادی داشت که با دقت بالایی انجام شد.
جودی افزود: از دیگر اقدامات مثبت پس از زلزله سال 1382 بم، بازسازی منازل مسکونی و تأمین مسکن دائم در همان محل سکونت قبلی افراد بود. نظام جانمایی اسکان دائم با وجود اسکان اضطراری خیلی پیچیده و دشوار بود. اسکان موقت تبدیل به اسکان دائم شد و آثار آن هنوز به عنوان فضای جانبی در منازل بم مشاهده می گردد.
وی گفت: علت تأمین مسکن در همان محل سکونت نیز به دلیل وجود درخت‌های نخل در داخل شهرستان است که باعث کاهش دمای حدود 7 درجه‌ای نسبت به بیرون شهرستان می‌گردد.
جودی ادامه داد: بهره‌‍مندی از ظرفیت مردمی از دیگر نقاط قوت بازسازی پس از زلزله بم بود که به عنوان مثال از مهندسان همان شهرستان برای نظارت سازه‌های بازسازی‌شده استفاده شده است.
ایشان افزود: عاملیت کار باید با خود مردم باشد تا اقتصاد آنها نیز نوسازی گردد.
وی در انتها تأکید کرد که تجارب قبلی می‌بایست به مدیران منقل و درس آموخته‌ها مکتوب گردد.
سیامک زند رضوی استاد بازنشسته دانشگاه باهنر کرمان در این نشست از عدم توجه کافی به کودکان و نوجوانان و آسیب‌های اجتماعی واردشده به آنان پس از وقوع زلزله بم انتقاد نمود.
زندرضوی همچنین به عدم مدیریت صحیح در توزیع و استفاده از امکانات موجود و کمک‌های مردمی در بم اشاره کرد و بر ضرورت برنامه‌ریزی مناسب در این زمینه تأکید کرد.
ایشان تأکید که که از همین امروز می‌بایست نسبت به آموزش شهروندان جهت فعالیت‌های تعاملی در هنگام بحران و بعد از آن در قالب گروه‌های حامی کودکان، امداد و نجات و اسکان و اطلاع‌رسانی و پیگیری اقدام شود.
وی افزود: حضور فعال این گروه‌های کاری محله‌محور، از یک‌سو از بار جابجایی در شهر بحران‌زده میکاهد و از سوی دیگر، اضطراب حاصل از بی‌پناه دانستن فرزندان را در والدین کاهش می‌دهد.
علی شفیعی فرماندار وقت بم نیز در این نشست، تجربیات خود در هنگام وقوع زلزله و روزهای پس از آن را تشریح کرد و تأکید نمود که نحوه جذب و توزیع کمک‌های مردمی پس از زلزله سال 1382 بم با مشکلات و نواقص زیادی مواجه بود.
شفیعی ضرورت هماهنگی میان دستگاه‌ها برای تعیین مدیریت فرماندهی واحد در هنگام زلزله در زمان پاسخ را یادآور شد و افزود: با وجود همکاری دستگاه‌های مختلف در در امر امدادرسانی و پاسخ موثر به بحران پس از وقوع زلزله بم، قهرمان اصلی مردم بودند که با همدلی و همکاری باعث شدند این فاجعه عظیم را پشت سر بگذاریم.