نشست تخصصی «اقدامات قبل، حین و پس از سوانح و آشنایی با قانون، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های مدیریت بحران کشور در حوزه مشارکت‌های مردمی» در روز شنبه 7 بهمن 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، چهل‌وهفتمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع «اقدامات قبل، حین و پس از سوانح و آشنایی با قانون، برنامه‌ها و دستورالعمل‌های مدیریت بحران کشور در حوزه مشارکت‌های مردمی» در روز شنبه 7 بهمن 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد.
این نشست با سخنرانی دکتر شوآن صدر قاضی پژوهشگر تحقیقات اقتصادی و اجتماعی دانشگاه سازمان ملل، دکتر اشکان تقی پور دکتری مدیریت فرهنگی مدیرعامل موسسه خیریه نیک گامان، مهندس حسام الدین نراقی مدیرعامل انجمن امداد ایرانیان و مهندس احمد بختیاری دبیر شبکه ملی امداد و نجات سمن‌های جوانان و مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد خانه نجات ایران برگزار گردید.
حسام الدین نراقی رئیس هیئت مدیره انجمن امداد ایرانیان ضمن اشاره به اهمیت مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد، گروه‌های محلی و داوطلبان در چرخه مدیریت بحران، به ضرورت سازماندهی و ساماندهی سمن‌ها و گروه‌های مردمی اشاره نمود و یکی از علت‌های ناکامی سمن‌ها و داوطلبان را در چرخه مدیریت بحران را، خلا موجود در هماهنگی و ساماندهی بین سمن‌ها دانست و این را از وظایف دستگاه‌های متولی حوزه مدیریت بحران برشمرد.نراقی با اشاره به این مطلب که عمده کار داوطلبانه و حضور خیرین در بخش تامین هزینه‌های معیشتی نیازمندان و خانواده‌های بی بضاعت است و بعد از آن هم حوزه کودک و نوجوان بیشترین حضور داوطلبین و خیرین را دارد، به این مهم اشاره نمود که حوزه آموزش و فرهنگ و اقداماتی نظیر مدیریت سوانح طبیعی فاقد مشارکت ساختارمند و هدفمند خیرین و داوطلبین است.
نراقی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد بیژن دفتری که یکی از بنیانگذاران و آغازکننده‌های طرح جامع امداد و نجات کشور بود، تدوین دستورالعمل نحوه مشارکت سازمان‌های مردم نهاد و آیین‌نامه فداکار خدمت که توسط پژوهشکده سوانح طبیعی تدوین شده است را یک گام مثبت و مهم در زمینه جذب مشارکت‌های مردمی در حوزه سوانح طبیعی قلمداد نمود.
در ادامه احمد بختیاری رئیس شبکه سمن‌های امداد و نجات وزارت ورزش و جوانان در خصوص چگونگی مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در هنگام وقوع سوانح به ذکر پرسش‌هایی بسنده نمود که پاسخ به این سوالات راهگشای فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد در هنگام وقوع سوانح است.
بختیاری با اشاره به این مهم که در حوزه سوانح طبیعی کمتر از 10 سازمان مردم نهاد تخصصی فعالیت می‌نمایند، اعلام نمود که علی رغم این موضوع، بعد از وقوع سوانح تقریبا همه خیریه‌ها و موسسات مردم‌نهاد متقاضی حضور در صحنه حادثه به منظور مشارکت می‌باشند اما عدم سازماندهی و آمادگی و آموزش قبلی به این خیریه‌ها و سمن‌ها سبب اتلاف منابع می‌شود.
بختیاری بر ضرورت هماهنگی کامل سازمان‌های مردم نهاد تأکید کرد و آن را مستلزم ساماندهی و سازماندهی قبل از وقوع سانحه دانست.
اشکان تقی پور دکتری مدیریت فرهنگی و مدیرعامل موسسه خیریه نیک گامان یکی دیگر از سخنرانان این سمینار بود که به ضرورت توجه به سرمایه‌های اجتماعی پرداخت. تقی پور با اشاره به نقشه راه خیرین بیان داشت که خیرین و داوطلبان همواره در هنگام نیاز حضور دارند و اگر امروز که سانحه‌ای رخ نداده و ما نتوانستیم از خیرین و داوطلبین برای کاهش خطر و جلوگیری از وقوع سوانح استفاده کنیم، به دلیل عدم توجه کافی به این حوزه است.
تقی پور با اشاره به ضرورت آموزش سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه مدیریت بحران، این ظرفیت بزرگ مردمی را تنها راه حل مشکلات کشور دانست و بیان داشت که هرجا سمن‌ها و داوطلبان دغدغه‌مند حضور یافتند ما توانستیم بر بحران فائق بیاییم و امروز نیز که در خیلی از حوزه‌ها مثل کودک و نوجوان سازمان‌های متولی می‌توانند اقداماتی شایسته انجام دهند به دلیل حضور سمن ها و داوطلبانی است که به خوبی از ظرفیت و پتانسیل وجودی‌شان استفاده شده است. وی علاوه بر سازمان‌های مردم نهاد، اهمیت وجود گروه‌های محلی و گروه‌های جهادی را خاطرنشان ساخت و بر هماهنگی و ساماندهی تاکید نمود.
شوآن صدر قاضی پژوهشگر تحقیقات اقتصادی و اجتماعی دانشگاه سازمان ملل با حضور بر خط از کشور ژاپن، به ارائه گزارشی از تجربیات مشارکت مردمی در زلزله کوبه ژاپن در سال 1995 پرداخت و با مطالعه تطبیقی بین محلات مختلف کوبه ژاپن به این مهم اشاره داشت که هر جا از قبل از وقوع زلزله کوبه، مردم با هم همراه شدند، در هنگام وقوع زلزله نیز توانستند با مشارکت یکدیگر به بحران پاسخی در حد قابل قبول ارائه دهند و هر جا که از قبل هماهنگی وجود نداشته، این مشارکت هم نمی‌توانست که به مهار بحران کمکی بکند.
صدر قاضی تنها راه حل مدیریت بحران را مدیریت بحران جامعه‌محور دانست و تکرار این نشست_ها _و جلسات هماهنگی را برای ساماندهی و سازماندهی سمن‌ها و تشکل ها ضرورت دانست.