نشست «بررسی چالش‌های اخیر جوی و اقلیمی ایران» در روز شنبه 28 بهمن 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی و با همکاری گروه اقلیم و تغییر اقلیم انجمن هواشناسی ایران، پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد و سازمان هواشناسی کشور و با حضور بیش از 700 نفر از مسئولان، متخصصین و علاقه‌مندان به این حوزه به‌صورت برخط برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، پنجاهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع «بررسی چالش‌های اخیر جوی و اقلیمی ایران» در روز شنبه 28 بهمن 1402 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد.
در ابتدای نشست احد وظیفه رئیس و عضو هیأت مدیره انجمن هواشناسی و رئیس مرکز ملی اقلیم، مدیریت بحران و خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، بر ضرورت ارائه حقایق براساس تجزیه و تحلیل داده‌ها و نشر اطلاعات صحیح تأکید نموده و انتشار مطالبی از قبیل دلایل غیرعلمی کم بارشی اخیر کشور در مقایسه با کشورهای همسایه را ناشی از تفاوت‌های فکری و تخصصی دانست.
ایشان تخصص، تجربه، شواهد و منابع اطلاعاتی مکفی و دور بودن از تعصبات سازمانی را اساس صحت اخبار علمی برشمرد و اذعان داشت که در حوزه تغییر اقلیم نیاز است که به علت پیچیدگی مسائل، کلیه جوانب دلایل رخداد، اثرات و پیامدها به صورت فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گیرد تا از نشر اخبار غیرفنی در جامعه جلوگیری شود.
در ادامه، حسن لشکری عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، سامانه‌های مهم و تأثیرگذار بر ایران و بویژه نقش واچرخند عربستان و اهمیت آن را در کنترل اتفاقات جوی کشور مورد بررسی قرار داد و جابجایی نامناسب این واچرخند و استقرار طولانی‌مدت آن در غرب عربستان و دریای سرخ را عامل ممانعت از تقویت و گسترش سامانه سودانی بر روی ایران و رطوبت فرستی دریاهای گرم جنوبی بر روی ایران و غرب آسیا برشمرد.
ایشان اذعان داشت که برای یک برنامه‌ریزی زیربنایی در حوزه کشاورزی، امنیت غذایی، مدیریت شرب شهری و صنعت به پیش‌بینی‌های درازمدت نیازمندیم و این در حالی است که عموم پیش‌نگری‌ها بخصوص در حوزه دما و بارش، در هواشناسی و اقلیم‌شناسی به سمت پیش‌بینی‌های عددی و آماری سوق پیدا کرده است. فارغ از میزان دقت و اعتبار این مدل‌ها چه در سناریوی خوش بینانه و بدبینانه ما عملا در پیش‌بینی‌ها اسیر عنصر اقلیمی شد‌ه‌ایم تا عامل یا عوامل اقلیمی.
محمدرضا فرزانه عضو هیات علمی پژوهشکده محیط‌زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط‌زیست، در این نشست به بررسی تغییرات کلان بلندمدت بارش ایران و کشورهای همسایه با تاکید بر چالش‌های مدیریت منابع آب پرداخت.
وی با ارائه نمودارهای روند بارندگی، تغییر توزیع بارندگی و روندهای سالانه بارندگی در ایران و کشورهای همسایه همچون روسیه، عربستان، ترکیه، عراق، بحرین و غیره به بررسی تغییرات بارندگی بلندمدت گذشته اشاره نمود. ایشان در خاتمه عواملی مانند محدودیت منابع آب در منطقه، امنیت آبی منطقه و مداخلات آبی، روند بلندمدت بارش و نقش سطح تکنولوژی در دسترسی به منابع آبی را مورد بررسی قرار داد.
عباس مفیدی عضو هیأت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد، نقش تغییراقلیم در ایجاد رخدادهای جوی اخیر درکشور را تشریح نمود و درخصوص نقش رخدادهای منفرد در تغییراقلیم افزود: تغییراقلیم در واقع در افزایش فراوانی و شدت رخدادهای فرین و جوی و اقلیمی نقش ایفا می‌کند، اما رخدادهای جوی فرین منفرد پیچیده هستند و تنها تحت تأثیر یک عامل نمی‌باشند.
مفیدی پس از بررسی مرز بین محرک‌ها و واداشت‌های جهانی، بطور موردی واداشت‌های جهانی و محلی و شرایط دریاچه ارومیه و تالب هورالعظیم را با ارائه دو رویکرد مبتنی‌بر واداشت جهانی و محلی و تغییر اقلیم مورد بحث و بررسی قرار داد. وی در پایان، تئوری «تقویت شمالگان» را به منظور تبیین فیزیکی ارتباط بین گرمایش جهانی و افزایش رخدادهای جوی فرین مطرح نمود.
در پایان سیدمجید میررکنی عضو هیأت‌مدیره انجمن هواشناسی و عضو هیأت‌علمی دانشگاه یزد پس از ارائه مطالبی درخصوص گرمایش جهانی و پیامدهای تغییراقلیم، روش‌های دستکاری جو را مورد بحث و بررسی قرار داد.
ایشان بارورسازی ابر، افزودن گرما به لایه‌های مختلف جو، پیرایش انرژی تابشی خورشید و اصلاح و تغییر فعالیت‌های انسان را از جمله روش‌های دستکاری جو برشمرد و ضمن تأکید بر پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی دستکاری جو، تصورات شایع درزمینه بارورسازی ابر با هدف جبران کم بارشی و بویژه تأمین آب را به دلیل بازدهی کم آن، روشی نامناسب و غیرمنطقی برشمرد.