سعید صادقیان: اطلاعات مکانی با نگاهی فرابخشی در سطح ملی، بازوی اجرایی مدیریت بحران کشور است

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، به مناسبت هفته پژوهش، هفتمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع «نقش داده‌ها و اطلاعات مکانی در مدیریت سوانح» به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح برگزار شد.

در این نشست، سعید صادقیان دانشیار دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط‌زیست دانشگاه شهید بهشتی در مورد «قابلیت‌های اطلاعات مکانی در مدیریت سوانح طبیعی» به ایراد سخنرانی پرداخت. وی در ابتدا گفت: مهندسی نقشه‌برداری و ژئوماتیک دامنه وسیعی از ایزارهای کسب داده در اختیار دارد که می‌تواند در روی زمین و یا در سکوهای هوایی و فضایی مورد استفاده قرار گیرد، مانند سنجنده‌های تصویربرداری هوایی، ماهواره‌ای سنجش از دور با توان تفکیک‌های مکانی، طیفی، زمانی و رادیومتری مختلف، رادیومترها، سنجنده‌های راداری، اینترفرومتری و سنجنده‌های ارتفاع‌یابی و ثقل‌سنجی، لیزر اسکنرهای دستی، زمینی، هوایی و فضایی، پهپادهای فتوگرامتری و سنجش از دور.

صادقیان در ادامه اظهار داشت: تلفیق و تحلیل داده‌های یادشده منجر به استخراج اطلاعات هندسی و رادیومتری و موضوعی خواهد شد که قابلیت دخیره در پایگاه اطلاعاتی جهت پردازش و تجزیه و تحلیل‌های بعدی را دارد. وی خاطرنشان کرد این اطلاعات مکانی با نگاهی فرابخشی در سطح ملی، بازوی اجرایی مدیریت بحران کشور است.

وی افزود: داده‌های مکانی می‌تواند نقشی اساسی در مدیریت بحران ایفا نماید و به عنوان محور، هماهنگ‌کننده و نزدیک‌کننده سازمان‌های مختلف درگیر مدیریت بحران می‌تواند باشد. عملاً داده‌ها و اطلاعات مکانی در هر چهار مرحله چرخه مدیریت بحران نقش بسزایی دارد. ایشان نقش اطلاعات مکانی در مدیریت بحران را تشریح کرد و گفت: با اطلاعات مکانی آمادگی لازم برای روبه‌رو شدن با بحران قابل دستیابی است. هماهنگ‌سازی توان ملی و سپس بهره‌گیری کامل از آن در مدیریت بحران کشور با استفاده از بستر اطلاعات مکانی امکان‌پذیر است.

دانشیار دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط‌زیست دانشگاه شهید بهشتی بر استفاده از اطلاعات مکانی در مدیریت بحران تأکید کرد و گفت: پیشنهاد می‌گردد مانورهای ارائه لایه‌های اطلاعات مکان‌محور انجام شود و هر یک از دستگاه‌های متولی، داده‌های مکانی خود را ارائه نموده و نشان دهند که چگونه در صورت بروز حادثه، اطلاعات مورد نیاز بحران را می‌توانند تأمین و ارائه می‌نمایند.

ایشان همچنین به برخی از قابلیت‌های داده‌ها و اطلاعات مکانی در مدیریت بحران سوانح کشور به شرح زیر اشاره نمود:

- پایش حرکات پوسته زمین در کشور و همچنین گردآوری داده‌های مورد نیاز سامانه‌های پایشی و هشدار سریع زلزله؛
- تعیین پهنه‌ها و نرخ فرونشست در مناطق مختلف کشور و تهیه نقشه‌های تحت خطر این پدیده؛
- رصد فروچاله‌ها؛
- توسعه شبکه دائمی پایش تراز دریا به منظور مطالعه و پایش تغییرات تراز دریا؛
- تهیه نقشه مناطق مستعد وقوع سیلاب؛
- تهیه نقشه مناطق برف گرفته؛
- ایجاد سامانه‌های هشدار سونامی در سواحل کشور و تهیه مدل‌هایی که احتمال وقوع حادثه سونامی در آن وجود دارد؛
- رصد آتشفشان‌های دماوند و تفتان؛
- تهیه نقشه‌های موضوعی مورد نیاز ستاد بحران کشور از همه مناطق حادثه‌دیده در حداقل زمان ممکن؛
- تصویربرداری هوایی با هواپیما و پهپاد و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای اپتیک و راداری به منظور تهیه نقشه عکسی و نقشه میزان تخریب و نقشه خسارت؛
- ارائه مستندات آماری از فراوانی خطر و موقعیت مکانی آن در کشور.

صادقیان در پایان پیشنهاداتی از قبیل ایجاد یگان پهپادی و سیستم نرم‌افزاری مدیریت بحران برای هر بحران به طور مشخص، پایش لایه‌های مختلف زمین شامل لیتوسفر، اتمسفر و یونوسفر با استفاده از سنجنده‌های ماهواره‌ای مختلف برای پایش پارامترهای مختلف و تهیه نقشه، مشخص شدن متولی اصلی جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مکانی مختلف و تهیه نقشه‌های ریسک و خسارت برای مدیریت بحران، تهیه نقشه امداد و نجات (با استفاده از نقشه خسارت و لایه‌های اطلاعاتی دیگر نظیر کاربری زمین، زمان و روز حادثه و.....) را ارائه نمود.