محمودرضا دلاور به تشریح جایگاه داده‌ها و اطلاعات مکانی در مقابله هوشمند سوانح پرداخت

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، به مناسبت هفته پژوهش، هفتمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع «نقش داده‌ها و اطلاعات مکانی در مدیریت سوانح» به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح برگزار شد.

در این نشست، محمودرضا دلاور استاد و مدیر قطب علمی مهندسی نقشه‌برداری در مقابله با سوانح طبیعی دانشگاه تهران در رابطه با «تجمیع داده‌های مکانی برای مدیریت هوشمند بحران» سخنرانی ایراد نمود و در ابتدای سخنرانی خود خاطرنشان ساخت که حدود 80% تصمیمات اخذشده توسط مدیران و تصمیم‌گیرندگان بر پایه داده‌ها و اطلاعات مکانی استوار است.

دلاور با اشاره به این موضوع که تعداد بسیار زیادی از حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله، سیل، زمین‌لغزش، توفان، بیابان‌زایی، جنگل‌زدایی، ریزگردها، آلودگی هوا و ... در ایران به وقوع پیوسته است، گفت: در بخش سوانح بشرساخت، سوانحی مانند ساخت‌وسازهای خارج از چهارچوب طرح‌های توسعه و ساخت‌وسازهای غیرمجاز در داخل شهرها، حریم شهرها، رودخانه‌ها، جنگل‌ها و مراتع، تغییرات گسترده کاربری اراضی کشور، تخریب محیط‌زیست و ... از جمله موضوعات مورد نظر در این ارائه است.

وی افزود: جایگاه داده‌ها و اطلاعات مکانی دقیق، صحیح، به‌هنگام، قابل به‌اشتراک‌گذاری و تعامل‌پذیر در چهارچوب زیرساخت اطلاعات مکانی در مقابله هوشمند بحران‌ها و سوانح مورد توجه است. دلاور خاطرنشان کرد: شهر هوشمند شهری است که در آن از فناوری اطلاعات و ارتباطات، فناوری اطلاعات مکانی، شبکه حسگرهای زمینی، هوایی و ماهواره‌ای، هوش مصنوعی و کلان داده‌ها در مدیریت بهینه شهری به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهروندان مورد بررسی قرار گرفته است. در یک شهر هوشمند، المان‌های حاکمیت هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند، محیط‌زیست هوشمند، سلامت هوشمند، اقتصاد هوشمند، شهروند هوشمند، مدیریت هوشمند بحران و ... مد نظر است.

وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که پنج قابلیت مهم یک سیستم اطلاعات مکانی شامل اندازه‌گیری، تولید نقشه، مدیریت داده‌ها، مدل‌سازی و پایش به همراه پنج ویژگی مهم کلان داده‌ها شامل حجم داده‌ها، مقدار/ارزش داده‌ها، کیفیت داده‌ها، ساختارهای مختلف داده‌ها، سرعت‌های انتقال و انتشار داده‌ها در مدیریت شهر هوشمند مورد تحلیل قرار گرفته است. دلاور همچنین کاربردهای تئوری مجموعه فازی، تئوری مجموعه‌های سخت، تئوری مجموعه‌های فازی شهودی، تئوری دمسفر-شیفر، محاسبات دانه‌ای و ... در مدیریت هوشمند بحران را مورد بررسی قرار داد.

در ادامه این نشست، مدیر قطب علمی مهندسی نقشه‌برداری در مقابله با سوانح طبیعی دانشگاه تهران مباحثی چون جایگاه آمایش سرزمین در مدیریت بحران، الگوریتم‌های هوش مصنوعی و فناوری‌های تجسم فضایی و واقعیت افزوده در مدیریت بحران، تحلیل‌های مکانی در محیط‌های درون و برون ساختمانی در مدیریت بحران، مکانیابی و تخصیص تأسیسات و منابع در مدیریت بحران، طرح‌های تخلیه پویا در زمان بحران، مسیریابی امداد و نجات و تخلیه مصدومین و ساکنان در محیط‌های درون و برون ساختمانی و همچنین مفهوم اطلاعات مکانی مردم گستر، داده‌های رسمی و ترکیبی در مدیریت بحران‌ها و سوانح را تشریح و بررسی نمود.

دلاور همچنین سیستم‌های اطلاعات مکانی فراگستر به عنوان نسل چهارم سیستم‌های اطلاعاتی و ارائه اطلاعات و خدمات مکانی برای همه افراد در همه زمان‌ها و مکان‌ها، تحت هر شبکه و هر سرویس مطرح شده را شرح داد و مثال‌های کاربردی در این زمینه را تحلیل نمود.

ایشان به اهمیت تهیه، به‌روزرسانی، هوشمندسازی، بهینه‌سازی و ویژه‌سازی زیرساخت اطلاعات مکانی به عنوان مجموعه‌ای هماهنگ و منسجم از داده‌ها و فراداده‌های مکانی، استانداردها و دستورالعمل‌ها، مرکز هماهنگی و تبادل داده‌ها (محیط‌های رایانه‌ای)، سیاست‌ها و دست‌اندرکاران جهت به‌اشتراک‌گذاری هوشمند داده‌ها و سرویس‌های مکانی بویژه در شرایط وقوع بحران‌ها تأکید کرد و همچنین موضوع ناامنی غذایی، تهیه نقشه جرم‌خیزی، توسعه سیستم‌ها و حسگرها و مدلسازی و ویژه‌سازی روش‌های تجمیع هوشمند داده‌ها جهت توانمندسازی افراد نابینا به منظور حرکت در مسیرهای بدون تصادف را مطرح نمود.

دلاور در پایان، ضمن تأکید ویژه بر نقش بی‌بدیل داده‌ها و اطلاعات مکانی، اهمیت استفاده از مدل‌ها، الگوریتم‌ها و سیستم‌های هوشمند به منظور ارائه خدمات در هر مکان و زمان برای کاربران بر اساس ویژگی‌های افراد را تشریح کرد و گفت: تولید، مدیریت، مدلسازی، کاربرد و تجمیع و تلفیق اطلاعات و سرویس‌های مکانی در مدیریت هوشمند بحران، زمانی مفید و کارا خواهد بود که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان درتمامی فرایندهای قبل، حین و بعد از وقوع بحران بیانجامد.