اسکندر مختاری به ثبت منظر فرهنگی بم در فهرست میراث جهانی، با توجه به زیستبوم و محیطزیست آن که شامل قناتها و باغات بود، اشاره نمود و اظهار داشت که این اتفاق توانست به بازسازی کمک کند و شهر را از بازسازیهای بیکیفیت آزاد کند و به همین دلیل شورای معماری و ارزیابی طرحها با موضوع منظر فرهنگی تشکیل شد و اعتباراتی به آن تعلق گرفت که باعث شد قنوات و باغها حفظ گردد و توسعه دو دهه اخیر آن مثل بقیه شهرها به صورت ناموزون صورت نگیرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، هجدهمین نشست از سلسله نشستهای تخصصی در حوزه مدیریت بحران به مناسبت هجدمین سالگرد زلزله بم و روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش خطرات بلایای طبیعی با عنوان «مدیریت خطر حوادث و سوانح میراث فرهنگی» به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت بلایای طبیعی در روز دوشنبه مورخ 6 دیماه سال 1400 از ساعت 9:30 الی 12:30 با حضور بالغ بر 350 نفر از مسئولان، اساتید و علاقمندان به این حوزه به صورت برخط برگزار شد.
در این نشست آنلاین، اسکندر مختاری استادیار دانشگاه آزاد اسلامی و عضو پیوسته ایکوموس در ایران پیرامون بم و منظر فرهنگی آن پس از زلزله سال 1382 به ارائه بحث پرداخت.
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی و عضو پیوسته ایکوموس ایران، سخنرانی خود را با بیان این نکت آغاز کرد که با وجود هزینههای مادی و معنوی، از تجربه بازسازی بم در بازسازیهای آتی استفاده نشده و این تجربیات در دانشگاهها تدریس نشده است.
ایشان ادامه داد: از جمله اقداماتی که بعد از زلزله انجام شد و بسیار حائز اهمیت بود، میتوان به سازماندهی نیروی انسانی و فراهم نمودن بستر مدیریت بحران اشاره کرد که این نیروی انسانی شامل کمیتههای روابط عمومی و بینالملل، فنی و اجرایی و حفاظت و جمعآوری اسناد و حامی برای اقدامات مالی و اداری بود.
مختاری تجهیز کافی نیروی انسانی متخصص در منطقه برای اقدامات اضطراری را ضروری دانست و عنوان کرد که جلوگیری از تشدید تخریب و خسارات وارده توسط نیروی امدادی نیز اهمیت دارد چون امداد علاوه بر نجاتبخش بودن میتواند مخرب هم باشد، درنتیجه بدون برنامه نباید وارد منطقه آسیبدیده شد.
ایشان در ادامه، به ورکشاپ چهار روزه بینالمللی که باحضور نمایندههای یونسکو، ایکوم و ایکوموس و دانشگاههای داخلی و خارجی سه ماه بعد از زلزله در بم برگزار شد، اشاره کرد و نتایج آن شامل برآورد میزان خسارت و تدوین برنامه مدیریت بحران و میراث فرهنگی بم را بیان نمود. مختاری لزوم برنامهریزی و تدوین راهبردهای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت و اتکا به توان علمی در سطح ملی و بینالمللی و استخراج اولویتها را یادآور شد و خاطر نشان کرد که بستر اجرایی نیز در کنار بستر علمی ضرورت دارد و نیازمند تامین منابع مالی است که در آن سازو کار هزینه هم باید فراهم شود تا منابع به درستی مدیریت شود، همچنین بستر علمی باید از تخصص و تجربه کافی با موضوع میراث فرهنگی برخوردار باشد و با بستر اجرایی هماهنگ باشد.
نکته بعدی که از دیدگاه مختاری در بازسازی اهمیت دارد، جلب مشارکت مردم و حکمرانان محلی است، اگر افکار عمومی توجیه نباشند، اقدامات موثر نخواهند بود. وی تصریح کرد: برای نیل به این هدف در شهر بم کارگاههای مختلفی برای اطلاعرسانی از اقدامات در دست اجرا یا آتی برگزار شد،کارگاههای آموزشی برای مردم و کودکان نیز فراهم گردید تا خواستههای آنان در طرحها و اقدامات در نظر گرفته شود، و همچنین مشارکت سازمانهای مردم نهاد نیز در بازسازی لحاظ شد.
از دیدگاه اسکندر مختاری، مستندسازی روزشمار اقدامات از نخستین روز توسط یک فرد یا افراد خاص باید انجام گیرد. ایشان همچنین بر استفاده از فرصتهایی که بعد از بحران پیش میآید تاکید کرد و از آزاد شدن غنائم بعد از جنگ تحمیلی در چهارطاقی قصرشیرین و خارج شدن ساختمانهای حریم ارگ بم، به عنوان دو نمونه از آن فرصتها یاد کرد.
ایشان در پایان به ثبت منظر فرهنگی بم در فهرست میراث جهانی، با توجه به زیستبوم و محیطزیست آن که شامل قناتها و باغات بود، اشاره نمود و اظهار داشت که این اتفاق توانست به بازسازی کمک کند و شهر را از بازسازیهای بیکیفیت آزاد کند و به همین دلیل شورای معماری و ارزیابی طرحها با موضوع منظر فرهنگی تشکیل شد و اعتباراتی به آن تعلق گرفت که باعث شد قنوات و باغها حفظ گردد و توسعه دو دهه اخیر آن مثل بقیه شهرها به صورت ناموزون صورت نگیرد.