نشست برخط «تغییر اقلیم، بهداشت و سلامت عمومی» در روز چهارشنبه 5 اردیبهشت 1403 ساعت 14:00 الی 16:30 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی با حضور بیش از پانصد علاقهمند به مباحث مدیریت بحران، بهصورت برخط برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، در ابتدای نشست فلاحتی عضو هیئتعلمی و مدیر گروه مخاطرات هیدرولوژیکی پژوهشکده سوانح طبیعی، ضمن بیان خلاصه مطالب مطرحشده در نشستهای برگزارشده از سلسله نشستهای تخصصی ویژه تغییر اقلیم در سال 1402 و چکیده مهمترین پیشنهادات ارائهشده از سوی متخصصین و سخنرانان این نشستها، عناوین منتخب و برنامه زمانبندی جهت ادامه این نشستها در سال 1403 را ارائه نمود. وی اشاره کرد که در سال 1402، هفت نشست با عناوین «تغییراقلیم از دیدگاه هواشناسی (خشکسالی، سیلاب و طوفانهای گردوغبار)»،«تغییر اقلیم، منابع آب و بهرهبرداری پایدار»،«تغییر اقلیم، صنایع و سیاستگذاری انتشار گازهای گلخانهای در ایران»،«تغییر اقلیم، کشاورزی و امنیت غذایی»، «تغییر اقلیم، منابع طبیعی و تنوع زیستی»، «بررسی چالشهای اخیر جوی و اقلیمی ایران» و «تلفیق کاهش ریسک سوانح در برنامههای توسعهای» برگزار شد. در سال 1403 نیز ادامه این نشستها بهصورت ماهانه و در محورهای مرتبط با موضوع تغییر اقلیم توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی در دستور کار قرار گرفته است.
سپس دکتر فرزانه، دبیر هاب علمی تغییر اقلیم کشور، در سخنرانی با عنوان توالی ترتیبات نهادی بینالمللی مرتبط با تغییر اقلیم در حوزه بهداشت و سلامت عمومی عنوان نمود که تغییر اقلیم دامنه گستردهای داشته و بخشهای مختلفی را متأثر میسازد. بر این اساس بخش بهداشت و سلامت بهعنوان یکی از بخشهای کلیدی اثرگذار و اثرپذیر در مواجهه با پدیده تغییر اقلیم است. دبیر هاب علمی تغییر اقلیم، نیاز به اقدامات فوری و اجماع جهانی برای کاهش اثرات سوء ناشی از این پدیده را از موارد مهم برشمرد و افزود تلاشهای گستردهای در سطح بینالمللی در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و سازگاری با تغییر اقلیم، صورت پذیرفته و قاعدهها، سیاستها و چشماندازهای مرتبط با تغییر اقلیم یکی از تلاشهای مهم در این زمینه است. سپس تجارب و سوابق سیاستها و چشماندازها در بخش سلامت با محوریت تغییر اقلیم را در سایر کشورها مورد بررسی قرار داد. وی در پایان پیشنهاد نمود که با قرارگیری موضوع تغییر اقلیم در بند 1 الحاقی ماده 22 برنامه هفتم توسعه کشور، توجه ویژهای به بخش بهداشت و سلامت عمومی در فرآیند تدوین برنامه مدیریت تغییر اقلیم کشور از منظرهای سازگاری، کاهش انتشار و کاهش خسارتهای ناشی از مخاطرات طبیعی معطوف گردد.
در ادامه دکتر عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در ابتدا به بررسی اثر تغییر اقلیم بر سلامت در ایران پرداخت و تغییرات آب و هوایی را بزرگترین تهدید سلامتی در قرن 21 برشمرد و اظهار داشت که این اثرات از طریق آلودگی هوا، بیماریها، رویدادهای شدید آب و هوایی، مهاجرت اجباری، ناامنی غذایی و تأثیر بر سلامت روان آشکار گردیده است. ایشان در ادامه افزود بزرگترین تهدید تغییر اقلیم از بین رفتن و عدم دسترسی به مراکز بهداشتی و درمانی بهویژه در مناطق آسیبپذیر میباشد. همچنین تغییرات آب و هوایی بسیاری از عوامل اجتماعی تعیینکننده برای سلامت، مانند معیشت، برابری (عدالت) و دسترسی به مراقبتهای بهداشتی و ساختارهای حمایت اجتماعی را تضعیف میکند. دکتر شاهسونی مواردی همچون امنیت غذایی، افزایش بیماریهای منتقله از طریق ناقلین و ظهور سویههای جدید میکروارگانیسمها یا بیماریها مشترک بین انسان و حیوان را از اثرات تغییر اقلیم برشمرد.ایشان سیستم بهداشت و درمان را بهعنوان یک سیستم تأثیرگذار و تأثیرپذیر در تغییر اقلیم دانست و ضرورت ایجاد سیستمهای بهداشتی تاب آور در برابر تغییرات اقلیم و سازگار با محیطزیست در یک پایگاه داده متمرکز و قوی بهمنظور سیاستگذاری را مورد تأکید قرار داد.
سپس دکتر استاد تقی زاده، رئیس دپارتمان سلامت در حوادث و بلایا دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت، به ارائه سخنرانی با عنوان تأثیرات تغییر اقلیم بر سلامت جوامع پرداخت و در ابتدا وضعیت جنگلهای طبیعی در جهان را مورد بررسی قرار داده و گرمایش جهانی به دلیل افزایش گازهای گلخانهای را دلیل اصلی تغییر اقلیم برشمرد. وی میزان مرگومیر ناشی از تغییر اقلیم در سطح جهان را بررسی و اعلام نمود که تغییر اقلیم بر ابعاد مختلف زندگی مانند اکوسیستم، سلامت، جنگلها، انرژی، منابع آبی تأثیرگذار است. سپس اثرات تغییر اقلیم بر سلامت را به دو دسته اثرات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم نمود و سالمندان، کودکان، زنان باردار و نوزادان، طبقه کمدرآمد، بیماران قلبی عروقی و معلولین را نسبت به تغییر اقلیم آسیبپذیرتر دانست. رئیس دپارتمان سلامت در حوادث و بلایا، تغییر اقلیم را یک تهدید اصلی برای سلامت دانسته و بیان داشت که طوفانهای گردوغبار که با تغییر اقلیم وقوع آنها افزایش داشته موجب افزایش آلرژیها و حساسیتها، افزایش مشکلات تنفسی و ریوی و افزایش میزان مرگومیر ناشی از تغییر اقلیم شده است. استاد تقی زاده در پایان ضمن هشدار در خصوص افزایش بیماریهای منتقله از حشرات در نتیجه تغییر اقلیم، به بررسی راهکارهای جهانی مقابله با تغییر اقلیم پرداخت.