شصت‌ویکمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با موضوع تغییراقلیم و سرمایه اجتماعی از دیدگاه جامعه‌شناختی از سری نشست‌های ویژه تغییر اقلیم در روز شنبه 9 تیرماه 1403 توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی با حضور بیش از 200 نفر از علاقه‌مندان و متخصصین به این حوزه به صورت حضوری و برخط برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، این نشست با حضور و سخنرانی علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و میثم مهدیار عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار گردید.
علیرضا حسن زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ابتدا با اشاره به مفاهیم زیست فاجعه و پاسخ فعال (پیش از بحران) و غیرفعال (پس از بحران)، دوران پیشامدرن و مدرنیته را در ایران مورد بررسی قرار داد و انکار سنت، فراموشی دانش بومی و اسطوره‌زدایی را مبتنی بر ایدئولوژی مدرنیته دانست.
وی با اشاره به الگوهای غلط توسعه و آسیب به محیط‌زیست از جمله تجاوز به بستر و حریم رودخانه‌ها، ترکیب رخداد مخاطرات، فراموشی دانش بومی و مدیریت ناکارآمد را در آسیب به اعتماد اجتماعی مؤثر دانسته و رفتن از سمت پاسخ غیرفعال به سمت فعال را در موفقیت مدیریت مخاطرات از جمله موضوعات مرتبط با تغییر اقلیم ضروری دانست.
در پایان رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به این‌که بحران‌های اجتماعی به‌شدت بر سرمایه اجتماعی اثرگذار است، تأکید نمود که تغییر الگوی توسعه دولت‌ها بر مبنای مدیریت پیش از فاجعه ضروری است و موضوعات محیط‌زیستی شدن فقر، بهره‌کشی حداکثری و بی‌توجهی به محیط‌زیست نیازمند توجه بیش‌ازپیش است.
میثم مهدیار جامعه‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی، یکی از موضوعات مرتبط با تغییر اقلیم را توسعه دانسته و بر اهمیت توجه به توسعه پایدار تأکید کرد و توسعه پایدار را از دو دیدگاه موردبررسی قرار داد. ابتدا با اشاره به گفتمان استبداد ایرانی، اقلیم و ویژگی‌های محیطی ایران را مانع توسعه و محدودیت‌های طبیعی ایران را مانع از شکل‌گیری شهر، تجارت و مالکیت خصوصی می‌داند. در این دیدگاه فرهنگ ایرانی ذیل استبداد‌زدگی تفسیر شده و ضمن ایجاد شکاف تاریخی بین دولت و ملت و منع خلاقیت و رشد، لاجرم پیاده‌سازی اقدامات اروپایی رخ داده که به دلیل عدم تطابق آن با اقلیم و ویژگی‌های محیطی ایران، بحران‌های محیط زیستی را در پی داشته است.
جامعه‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی در بیان دیدگاه دوم از مفهوم توسعه پایدار، گفتمان زیست‌بوم‌گرایی را مطرح نمود و اشاره کرد که در این مفهوم محدودیت‌های محیطی از قبیل اقلیم ایران موجب گردیده تا خلاقیت ایرانی رشد کرده و فرصت‌های جدیدی را رقم بزند. ایشان یکی از این خلاقیت‌ها را نگاه جمع‌گرایانه ایرانی دانسته که موجب تاب‌آوری جامعه در مقابل محدودیت‌ها و همچنین حوادث و سوانح شده است. ایشان نگاه به کار به‌عنوان ارزش، نگاه مراقبتی به محیط‌زیست و ایجاد عقلانیت بومی مبتنی بر تجربه را ناشی از خلاقیت ایرانی در برابر محدودیت‌ها دانست و در پایان نگاه فنّاوری گرایانه در ایران را یکی از عوامل ناپایداری دانسته و بازتولید دانش بومی و تجاری‌سازی آن‌ها را توصیه کرد.