این مطلب را به دوست خود ارسال کنید

اطلاعات شما نزد پژوهشکده سوانح طبیعی کاملا محفوظ می باشد

نشست تخصصی جایگاه توسعه روستایی در برنامه هفتم توسعه برگزار گردید

انتشار : 1401/08/11 بازدید : 572
نشست تخصصی جایگاه توسعه روستایی در برنامه هفتم توسعه برگزار گردید

نشست تخصصی جایگاه توسعه روستایی در برنامه هفتم توسعه در روز سه‌شنبه مورخ 10آبان 1401 در پژوهشکده سوانح طبیعی به‌صورت حضوری و برخط برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده سوانح طبیعی، اولین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی در حوزه برنامه‌ریزی و توسعه روستایی با عنوان «نشست تخصصی جایگاه توسعه روستایی در برنامه هفتم توسعه کشور» در روز سه‌شنبه مورخ 10آبان 1401 به‌صورت حضوری و برخط و با حضور حبیب جباری معاون امور برنامه‌ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه‌وبودجه کشور، محمدرضا رضوانی عضو هیأت‌علمی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران و مدیر هسته پژوهشی توسعه روستایی، فرهاد عزیزپور دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه خوارزمی،  حجت ورمزیاری استادیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران، سعید نوری نشاط مشاور علمی طرح‌های پیشرفت و آبادانی منظومه‌های روستایی کشور و جمعی از اساتید و متخصصین این حوزه توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و با همکاری هسته توسعه روستایی دانشگاه تهران برگزار شد. 

در ابتدای این نشست، مطالبی در خصوص ضرورت برنامه‌ریزی توسعه روستایی در کشور بیان گردید و تأکید شد که برنامه‌ریزی روستایی به دلایل زیر از اهمیت بسیاری برخوردار است:

  • کارکرد روستاهای کشور: تولیدات کشاورزی، تأمین امنیت غذایی، محافظت از منابع طبیعی کشور، وجود جاذبه‌های متعدد گردشگری در مناطق روستایی، نقش دفاعی و امنیتی به‌ویژه در مناطق مرزی کشور
  • بعد انسانی توسعه: بیش از 25 درصد از جمعیت کشور از در مناطق روستایی زندگی می‌کنند (سرشماری عمومی نفوس و مسکن، 1395). این موضوع ضرورت برنامه‌ریزی توسعه روستایی را بیش‌ازپیش نمایان می‌سازد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم بخش عمده از اقشار محروم و فقیر کشور در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و به عبارتی نسبت جمعیت فقیر در مناطق روستایی بسیار چشمگیرتر است.
  •  حفظ محیط‌زیست: امروزه یک بعد اصلی و غیرقابل‌چشم‌پوشی توسعه محیط‌زیست است اهمیت این موضوع در برنامه‌های توسعه روستایی ازآن‌جهت است که بخش عمده‌ای از عرصه‌های طبیعی کشور در مناطق روستایی قرار دارد و حتی بهره‌برداری از این عرصه (مراتع، جنگل‌ها و ...) در اختیار روستاییان است.
  • نقش مناطق روستایی اقتصاد ملی: بخش کشاورزی همواره نقش مهمی در اقتصاد ملی داشته است که رکن اصلی و اساسی فعالیت در مناطق روستایی کشور است. این موضوع در سال‌های اخیر و بعد از اعمال تحریم‌های خارجی و شوک مربوط به بیماری کرونا، تاب‌آوری بیشتر بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی را به‌خوبی منعکس نموده است.
  •  توسعه روستایی و حفظ میراث فرهنگی: وجود آثار و بناهای تاریخی، آداب و سنت‌های بومی در مناطق روستایی و ضرورت حفظ این سنت‌ها لزوم برنامه‌ریزی توسعه روستایی را به‌خوبی نمایان می‌سازد.
  • تنوع مناطق روستایی: مناطق روستایی کشور هم به لحاظ اجتماعی و فرهنگی، هم به لحاظ فعالیت‌های غالب اقتصادی و هم به لحاظ شرایط محیط طبیعی (دشتی، کوهستانی، کوهپایه‌ای، واحه‌ها و ...) دارای تنوع بسیار زیادی در سطح کشور است که این موضوع نیز ضرورت تدوین برنامه‌های توسعه روستایی را نشان می‌دهد.
  • مسائل و مشکلات مناطق روستایی: وجود مسائل متعدد مانند؛ خشک‌سالی، کم‌آبی، از بین رفتن فعالیت‌های کشاورزی، کمبود ظرفیت برای ایجاد اشتغال به‌ویژه برای جوانان، سنتی بودن فعالیت‌ها در مناطق روستایی، افزایش مهاجرت به دلیل نبود زمینه اشتغال‌زایی و ... ضرورت توجه به برنامه‌ریزی و توسعه مناطق روستایی را نشان می‌دهد.

در ادامه بیان شد که در طول تاریخ دولت‌ها و حاکمان هرکدام به اشکال مختلف دارای برنامه‌هایی برای مدیریت قلمرو تحت مدیریت خود بوده‌اند. اما از سال 1327 نظام برنامه‌ریزی به معنای مدرن آن در ایران شکل گرفت و به عبارتی بیش از 70 سال از عمر برنامه‌ریزی مدرن در ایران می‌گذرد.

در طول سال‌های قبل از انقلاب اسلامی مجموعاً شش برنامه عمرانی تدوین گردید که برنامه اول تا پنجم اجرا شد و اما برنامه ششم عمرانی به دلیل مصادف شدن با رویداد انقلاب اسلامی به مرحله اجرا نرسید.

در طول سال‌های بعد از انقلاب اسلامی نیز تاکنون شش برنامه توسعه تدوین و اجراشده است؛ و هم‌اکنون در سال پایانی برنامه ششم (باوجود یک سال تمدید برنامه) قرار دارد.

در برخی برنامه‌های عمرانی قبل از انقلاب و برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب هیچ‌گونه فصل مشخصی در ارتباط با امور روستایی وجود نداشت به عبارتی امور روستایی در بخش دیگر (کشاورزی، مسکن، حمل‌ونقل و ...) به‌صورت پراکنده قرار داشت. در برخی از این برنامه‌ها نیز یک‌فصل مشخص برای توسعه روستایی اختصاص‌یافته است.

نکته حائز اهمیت در این برنامه‌ها حاکمیت رویکرد کالبدی و عمرانی بوده است به‌طوری‌که بخش زیادی از محورهای این برنامه به امور کالبدی و عمرانی روستا پرداخته است و موارد دیگر مانند مسائل اقتصادی کمتر موردتوجه بوده است. این مورد حتی در بودجه‌های سنواتی نیز به‌خوبی دیده می‌شود به‌طوری‌که غالباً بیش از 95 درصد از مجموع بودجه‌های اختصاص‌یافته به مناطق روستایی سهم امور کالبدی، فیزیکی و خدماتی بوده است.

اما در برنامه ششم توسعه نگاه به برنامه‌های توسعه روستایی تغییر یافت؛ تدوین طرح‌های توسعه پایدار منظومه‌های روستایی، سند اقتصاد و اشتغال‌زایی ازجمله این موارد است. در ماده 27 برنامه ششم "برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی روستایی" باهدف تهیه برنامه اقتصادی برای 25 هزار روستای بالای 20 خانوار موردتوجه قرار گرفت. حال باید دید نگاه برنامه‌ریزان و تصمیم گیران در تدوین برنامه هفتم توسعه نسبت به توسعه مناطق روستایی به چگونه است و درنهایت نقش و جایگاه مناطق روستایی در برنامه هفتم به چه شکلی منعکس می‌گردد.

برای اطلاعات از جزئیات مباحث مطرح‌شده بر روی لینک‌های زیر کلیک کنید:

دبیرخانه تدوین لوایح، آیین‌نامه‌های اجرائی و تصویب‌نامه‌های قانون مدیریت بحران
دوره‌های آموزشی
نشست‌های تخصصی
مقالات
کتاب‌ها
امکانات و تجهیزات